Verhalen van empowerment

Omschrijving

New York, januari 2015. Mijn man Niels en ik zijn te gast bij Sandra. Ze woont in een appartement in Brooklyn, vol kleurige sugar skulls,2 planten, Peruaanse lappen en Mariabeeldjes. Een muur in de eetkamer is bedekt met een groot schilderij waar nog aan gewerkt wordt. Iedereen die langs komt kan er een stuk aan toe voegen, lacht Sandra terwijl ze ons een lasagne serveert waarin de deegbladeren zijn vervangen door maistortilla’s. 
We drinken tequila en Sandra hoort ons op luide en nieuwsgierige toon uit. We vertellen over mijn pas begonnen visiting scholarship in Berkeley en Niels’ plannen om een graphic novel te maken. Dat interesseert Sandra allemaal weinig. Ze wil weten wie we zijn, waar we vandaan komen. Ik laat iets vallen over mijn vader en Sandra gooit haar hoofd schaterend naar achteren: ‘Aaaaah, so you are also a Latina, querida!’ ‘Nee, nee, nee’, sputter ik. ‘Dat mijn vader in Chili is geboren maakt me nog geen Latina. Ik woonde als kind bij mijn Hollandse moeder, spreek steenkolen-Spaans en ben maar twee keer in Chili geweest.’ ‘Nou en?’, zegt Sandra. ‘Kijk naar je oorbellen en naar de manier waarop je me net omhelsde, natuurlijk ben jij een Latina.’ Ik voel me ongemakkelijk bij deze wel heel snelle culturalisering van mijn stijl en gedrag. Wil ik wel in dit hokje geplaatst worden? Maar naar mate de maanden verstrijken voel ik me steeds meer thuis bij het label Latina. Ik ontmoet Latina’s die net als ik slecht Spaans spreken en net als ik blauwe ogen en een gebroken witte huidskleur hebben. Ik ontmoet Latina’s die zich identificeren met een migratiegeschiedenis die niet de hunne is, maar waar ze wel door zijn gevormd. Ik realiseer me dat ik mijn eigen verhaal herken in dat van hen. Of eigenlijk besef ik dat het zwijgen van mijn vader over zijn geschiedenis een essentieel onderdeel van mijn eigen geschiedenis uitmaakt. Zijn verhaal over het land dat hij op zijn negentiende ontvluchtte voor de dictatuur die komen ging heeft mij slechts in flarden bereikt.
Mijn vader moest zijn vrienden en dromen achterlaten toen hij tegen zijn zin naar Nederland werd gebracht door mijn grootouders. Het was vlak voor de coup die in 1973 plaats vond in Chili. Hij bouwde een nieuw leven in Nederland op en gaf mij, zijn dochter, een oer-Hollandse naam. Chili was toen ik opgroeide letterlijk en figuurlijk ver weg. Toch knaagde er altijd een gevoel dat ik niet helemaal plaatsen kon. Of beter gezegd, het gevoel dat ik zelf niet helemaal te plaatsen was. Dat gevoel maakte me vaak onzeker, maar in de eetkamer van Sandra, kijkend naar het gemeenschappelijke schilderij dat nog onaf was, besefte ik dat het ook versterkend kan zijn om steeds weer op een andere manier naar onze identiteit te kijken.