In gesprek over het heersende zingevingsdiscours

Omschrijving

Eind 2023 had ZonMw een debat georganiseer over de volgende vraag: het meten van effecten van geestelijke verzorging en aandacht voor zingeving – is dit zinvol? Die vraag was in het verslag herschreven tot: hoe zinnig is het meten van zingeving? Er waren verschillende sprekers die woorden gaven aan hun antwoord, achtereenvolgens: de directeur van de beroepsvereniging van geestelijk verzorgers (VGVZ), een docent en onderzoeker van de master Geestelijke Verzorging1 aan de RUG, een lid van de ZonMw-programmacommissie ‘Zingeving en Geestelijke Verzorging’, de hoogleraar Humanistische Geestelijke Verzorging aan de UvH en de hoogleraar Zinnige Zorg van Amsterdam UMC.

Voor nummer 96 van Waardenwerk had ik een reactie geschreven op dit debat, ook met als titel ‘Hoe zinnig is het meten van zingeving?’. Mijn antwoord liet ik voortvloeien uit de beschrijving van een ontwikkeling die ik signaleer in ons levensbeschouwelijke landschap. Ik constateer dat er een nieuw discours is gaan heersen in onze samenleving, door mij benoemd als het zingevingsdiscours, waar in mijn ogen allerlei vraagtekens bij te plaatsen zijn. Ik had mijn tekst opgebouwd door eerst te onderzoeken waar de waarde van het zingevingsdiscours in schuilt (meedenken), dan wat er op tegen is (tegendenken) en ten slotte welke manier van denken en organiseren een goed alternatief zou kunnen bieden (omdenken).

Ik had die tekst bedoeld als opstapje voor een voortgaand debat en heb geprobeerd om er reacties op te krijgen van anderen die spraken tijdens de ZonMw-bijeenkomst. Anja Visser, destijds de tweede spreker, toonde zich daartoe bereid. Haar reactie is gepubliceerd in nummer 97 van Waardenwerk en heeft als titel: ‘Of het meten van zingeving zinnig is, hangt af van wat je meet’. Visser spitste zich toe op het doen van effectonderzoek bij geestelijke verzorging. Terwijl ik had beargumenteerd waarom ik daar geen voorstander van ben, liet zij zien waarom ze dat wel is.

Nu, voor jubileumnummer 100, ging ik met Sylvie de Kubber in gesprek over het heersende zingevingsdiscours. Zij is een interessante gesprekspartner in dit verband omdat ze als geestelijk verzorger lid is van onze beroepsvereniging en ze tevens docent is aan de Universiteit voor Humanistiek. Zodoende is zij betrokken bij enkele van de organisaties die waren vertegenwoordigd tijdens het ZonMw-debat.