Door kunst met de wereld samenkomen

Omschrijving

Op dinsdag 1 oktober 2024 ging een langgekoesterde wens in vervulling. Ik kreeg na 40 jaar onderwijservaring de gelegenheid de praktijk en betekenis van kunst in onderwijs breed onder de aandacht te brengen met het symposium ‘Kunst in Onderwijs’1, gehouden op het Vathorst College te Amersfoort. Vooral het voorbereiden, maken en presenteren van de gelijknamige documentaire die er in première ging gaf mij voldoening. Ruim tien jaar eerder was ik al van plan een festival te organiseren over zinvol en duurzaam muziekonderwijs in de Kunsthal te Rotterdam. Een diefstal van kunstwerken strooide toen roet in het eten. In een heel andere vorm en met een bredere inhoud kwam die bijeenkomst er nu dus alsnog.

Voor mij spelen al vele jaren de termen zinvol en duurzaam een rol als ik bedenk waaraan muziek- of kunstonderwijs zou moeten bijdragen. Het gaat bij zinvol om zin in de breedste zin van het woord, om zin hebben, zin geven, zintuigen, zinspelen, zinrijk, zindelijk, zinderend, zinnelijk, bestaanszin, evenwichtszin, waarheidszin, gemeenschapszin. Zin-vol staat voor een rijke ontwikkeling van het gevoel door belevingen en ervaring die ertoe doen. Duurzaam heeft te maken met de betekenis die dat zin-geven voor de wereld heeft en houdt. Het is een veelgebruikte term en in dit betoog is het begrip ecologisch welhaast beter. Eco komt van het Griekse oikos dat woning betekent. Duurzaam in de betekenis van ecologisch houdt voor mij in dat bij het leren kennen van de wereld impliciet het zorg dragen voor de wereld hoort, ervan leren houden en er verantwoordelijkheid voor willen dragen.

Mijn onderwijsloopbaan begon in een vrijebasisschool waarin ik 8 jaar lang de gelegenheid kreeg kunstzinnig onderwijs vorm te geven. Ik zag dat niet alle kinderen de kans kregen naar de vrijeschool bovenbouw (VO) door te stromen en was daarom betrokken bij de oprichting van een praktische leergang, een VO school waarin het leren begint bij maakprocessen. Toen ik de kans kreeg muziekdocent te worden op een vrijeschool voor VO, stapte ik over. Gedurende 15 jaar heb ik met veel plezier muzieklessen gegeven en mooie producties op de planken gezet. Al die ervaring heb ik mee kunnen nemen toen ik werd gevraagd docent te worden op de opleiding docent muziek van Hogeschool Helicon, later Hogeschool Leiden. Ik heb vaak op de werkvloer meegemaakt wat het met kinderen, leerlingen en studenten doet om met kunst bezig te zijn. Dat voedde mijn inzichten en overtuigingen. Die wilde en wil ik graag delen.