Sfeer proeven

Omschrijving

Werken met mensen, of dit nu plaatsvindt in het onderwijs, de zorg of bijvoorbeeld het openbaar bestuur, veronderstelt een in relatie treden. Achter deze eenvoudige verwoording en schijnbare evidentie gaat een wereld van complexiteit schuil. Dat in relatie treden blijkt een heel weefsel van betrekkingen in zich te bergen en met zich mee te brengen. Het vakgebied van de begeleidingskunde beschouwt het als haar expertise om het relationele aspect van werken met mensen op een onderzoekende en lerende manier te ondersteunen en daarmee aan kwaliteit te doen winnen. In dit artikel wordt de gedachte uitgewerkt dat een belangrijk onderdeel daarvan bestaat uit het aanvoelen van de sfeer en het met tact reageren daarop in de tegenwoordigheid van het moment. De filosofen Sloterdijk, Gadamer en aan het slot ook Buber geleiden ons in deze verkenning rond het proeven van sfeer.

Een rijke beschrijving als aanleiding
De deelnemers aan de geplande intervisiebijeenkomst van een groep professionals binnen een welzijnsinstelling komen gehaast binnen. Ze leggen hun jas over een stoel of deponeren die in de vensterbank. Ze kennen elkaar, maar het is de eerste keer dat ze in dit verband van intervisie als groep bij elkaar komen. Vrijwel iedereen, zeven personen in totaal, is een paar minuten later dan de aangegeven aanvangstijd. Bovendien zijn de genodigden nog druk met hun mobiele telefoon: berichtjes lezen, bellen, e-mail checken, enzovoort. De begeleider van de intervisiebijeenkomst doet een stap naar voren en gaat in het midden van de groep staan. “Even aandacht, graag! Spreekt hij met duidelijke stem. ‘Ieder welkom, fijn dat jullie er zijn! We beginnen over een kwartier met onze intervisie. Landt even, in het hier en nu. Ga zitten. Ik haal voor jullie koffie of thee. Over een kwartier gaan we starten.’

Precies een kwartier later zit iedereen in de kring van stoelen die de begeleider al had klaargezet. ‘Nogmaals welkom, ieder,’ herneemt hij, ‘ik stel voor dat we straks ook een kwartier voor tijd afronden, zodat elk van ons de tijd heeft om weer om te schakelen naar de volgende werkzaamheden. In intervisie gaat het om leren door te vertragen en door stil te staan bij ervaringen in het werk die er wezenlijk toe doen. Daarom is het fijn dat jullie de tijd genomen hebben om hier aan te komen, om nu met lichaam en geest volledig aanwezig te zijn.