Goede smaak is onmisbaar voor een goed leven en niet elitair

Omschrijving

In dit stuk wil ik betogen dat goede smaak een publieke zaak is. Is het niet vreselijk elitair publiekelijk over goede smaak te praten, zeker nu nog maar weinigen hun handen wensen te branden aan het onderscheid tussen lage en hoge cultuur? Goede smaak is toch iets heel exclusiefs en eigenlijk alleen voor de uiterst individuele snob, voor de foodies of culi's, en een scheldwoord? Is goede smaak niet voor de fatsoensrakker, die fulmineert tegen de patatjeugd, de koop-goot en de treurbuis? Bovendien, is goede smaak niet iets louter persoonlijks, wat zich in de privésfeer afspeelt en weg moet blijven van de publieke ruimte? Ik beweer dat er iets anders aan de hand is dan deze grove omschrijvingen beweren. Onze zintuigen, vooral de zo verwaarloosde reukzin en tastzin, verdienen goede smaak. Maar goede smaak heeft ook sociale aspecten, zoals goed zorgen voor dieren en boeren.

In dit stuk gaat het dus over goede smaak in verband met voeding; niet veel mensen houden zich daarmee bezig. Zo ging het Human-televisieprogramma van Jensen uit 2013, Ik heb smaak dus ik ben, helemaal niet over eten en drinken. Maar smaakervaringen bij eten zijn de meest basale vormen van smaak.

In Nederland geldt goede smaak als een persoonlijke zaak, een privézaak; vandaar de sneren van bijvoorbeeld voedseljournalist Wouter Klootwijk naar mensen die voor hun goede smaak opkomen, de culi's. Ondanks deze rem op discussie en conversatie over goede smaak, wordt er veel gesproken over smaakvervlakking en gebrek aan goede smaak. Smaakvervlakking wordt teweeggebracht door de moderne voedselindustrie en wetenschap, die gestandaardiseerde smaken produceren, of niet op smaak selecteren en door een overvloed van kunstmatige smaakstoffen delicate smaken verdringen. Door een teveel aan zout en suiker proef je de smaaknuances niet meer. Extreme etenswaren en teksten, zoals Chicken Salad Spread en de tekst bij Amandel drank van Rude Health met slechts 1% amandel, verdringen de zachtere, specifieke smaken. Chocolade-wortels en naar pizza smakend ijs maken mensen ongevoeliger voor de smaak van Boeren Goudse Oplegkaas, Ambachtelijke Amsterdamse Osseworst, perzik uit Apulië of van ijs met frambozen uit Toulouse.