Benjamin’s theorie over intersubjectiviteit: een waardevolle bijdrage aan goede zorg in de ouderenzorg?

Omschrijving

Het symposium van Stichting Presentie over relationeel begrenzen op 22 november 2019 was een inspirerende bijeenkomst. Naar aanleiding daarvan vroeg ik me af of de theorie van Jessica Benjamin het denken over relationeel zorg geven kan verdiepen.

1. Inleiding
Zowel het presentiedenken als Jessica Benjamin denken na over het thema `begrenzen in relaties’. Bij het presentiedenken is dat ingegeven vanuit hun visie op relationeel zorg geven, voor Benjamin is dit thema verbonden met haar visie op intersubjectiviteit en erkenning. Met de begrippen `relationeel begrenzen’ (presentiedenken) en `vreedzaam begrenzen’ (Benjamin) richten beide perspectieven zich op het gaande houden van de onderlinge relatie, door spanningen en botsingen heen.

In dit artikel1 vraag ik me af wat de theorie van Benjamin kan betekenen voor het verder denken over en vormgeven aan relationeel zorg geven.2 Deze vraag is niet zo gemakkelijk
te beantwoorden omdat Benjamin zich niet richt op (de) zorg, maar op de therapeutische praktijk. Tegelijk biedt haar theorie belangrijke conceptuele en praktische aanknopingspunten
voor mijn praktijk als geestelijk verzorger in de ouderenzorg, die probeert vanuit het perspectief van relationeel zorg geven geestelijke verzorging te bieden aan bewoners en medewerkers en een coöperatieve collega te zijn. Jessica Benjamin is wetenschapper, psychotherapeut en activist; ze beweegt zich in het veld van psychoanalyse en relationele sychologie.In haar wetenschappelijke publicaties reflecteert ze op ervaringen in de therapeutische praktijk. In die zin kan ze beschouwd worden als een normatieve professional. Ze
mengt zich in feministische discussies en is in verschillende landen actief betrokken (geweest) bij het werken aan meer verbinding tussen groepen die in een politiek conflict zijn
verwikkeld met elkaar.

In dit artikel beschrijf ik eerst een aantal situaties uit mijn praktijk als geestelijk verzorger in de ouderenzorg. Ik zoom in op de spanningen die aan het licht komen in zorgrelaties en in relaties in de zorg. In paragraaf 3 ga ik dieper in op de theorie van Benjamin. Vervolgens vraag ik me in paragraaf 4 af of de theorie van Benjamin een waardevolle bijdrage levert aan goede zorg in de ouderenzorg. Ik sluit af met een conclusie in paragraaf 5.